Na Martha Magawa
HALI ya hewa ni utaratibu wa hali ya hewa, ikiwa ni pamoja na misimu, joto la wastani na kali, muda na eneo la mawingu, mvua na theluji, na matukio ya hali ya hewa kali kama vile dhoruba , vimbunga, chamchela na tufani.
Hali yetu ya hewa inabadilika kutokana na mchakato unaojulikana kama ‘athari ya gesi zinazoongeza joto.
Maisha hapa duniani yanawezekana kutokana na nishati kutoka kwa jua, ambayo hutufikia hasa kama mfumo wa mwanga unaonekana. Dunia huakisi baadhi ya nguvu hizi, na hatimaye huenda angani.
Hata hivyo, gesi katika anga hupunguza mchakato huu. Kwa pamoja, gesi hizi zinajulikana kama ‘gesi zinazoongeza joto’ kwa sababu huzuia joto duniani, kama vile nyumba kitalu ya mkulima hutumika kuhifadhi joto ndani ili kukuza mboga.
Mabadiliko ya hali ya hewa yanabadilisha mwambao wa dunia kila siku, huku athari zake zikipelekea mimea na wanyama ambao hawawezi kuishi katika joto ikihamia sehemu zenye baridi.
Mabadiliko ya hali ya hewa yanaleta changamoto na hatari kubwa za kiafya kwa asilimia 70 ya wafanyakazi duniani.
Mabadiliko ya hali ya hewa huchangia kupata magonjwa kama vile saratani, ugonjwa wa moyo na mishipa, magonjwa ya kupumua, kutofanya kazi kwa figo na afya ya akili.
Kwa mujibu wa ripoti kutoka (ILO), inasema idadi ya wafanyakazi, ambayo ni zaidi ya asilimia 70 ya nguvu kazi ya kimataifa, wana uwezekano wa kukabiliwa na hatari za kiafya zinazohusiana na mabadiliko ya hali ya hewa.
Mlinzi na usalama wa afya kazini (OSH) wanajitahidi kukabiliana na hatari zinazotokea, kulingana na ripoti mpya ya Shirika la Kazi Duniani (ILO).
Ripoti hiyo inasema, kuhakikisha usalama na afya kazini katika hali ya hewa inayobadilika, mabadiliko ya hali ya hewa tayari yana athari kubwa kwa usalama na afya ya wafanyakazi katika mikoa yote ya ulimwengu.
ILO inasema, inakadiria kuwa zaidi ya wafanyakazi bilioni 2.4 (kati ya nguvu kazi ya kimataifa ya bilioni 3.4), wanaweza kukabiliwa na joto kali kulingana na takwimu za hivi karibuni za mwaka 2020.
Inapohesabiwa kama sehemu ya nguvu kazi ya kimataifa, uwiano umeongezeka kutoka asilimia 65.5 hadi asilimia 70.9 tangu 2000.
Aidha, ripoti hiyo inakadiria kuwa maisha 18,970 na miaka milioni 2.09 ya maisha yaliyorekebishwa na ulemavu hupotea kila mwaka kutokana na majeraha ya kazi milioni 22.87, ambayo yanatokana na joto kupita kiasi.
Hiyo ni bila kutaja, takribani watu milioni 26.2 ulimwenguni kote wanaoishi na ugonjwa sugu wa figo unaohusishwa na mkazo wa joto mahali pa kazi (takwimu za 2020).
Hata hivyo, athari za mabadiliko ya hali ya hewa kwa wafanyakazi huenda zaidi ya kukabiliwa na joto jingi, ripoti inasema, na kutengeneza “majanga ya pamoja”, ambayo husababisha aina mbalimbali za hali na hatari za kiafya.
Ripoti hiyo inabainisha kuwa hali nyingi za afya kwa wafanyakazi zimehusishwa na mabadiliko ya hali ya hewa, ikiwa ni pamoja na saratani, ugonjwa wa moyo na mishipa, magonjwa ya kupumua, figo kuharibika na hali ya afya ya akili.
Athari hizo ni pamoja na wafanyakazi bilioni 1.6 waliwekwa wazi kwa mionzi ya UV, na zaidi ya vifo 18,960 vinavyohusiana na kazi kila mwaka kutokana na saratani ya ngozi isiyo ya melanoma.
Bilioni 1.6, uwezekano wa kuathiriwa na uchafuzi wa hewa mahali pa kazi, na kusababisha hadi vifo 860,000 vinavyohusiana na kazi kati ya wafanyakazi wa nje kila mwaka.
Zaidi ya wafanyakazi milioni 870 katika kilimo, wana uwezekano wa kuathiriwa na viuatilifu, huku zaidi ya vifo 300,000 vikihusishwa na sumu ya viuatilifu kila mwaka.
Vifo 15,000 vinavyotokana na kazi kila mwaka kutokana na kuathiriwa na vimelea na magonjwa yanayoenezwa na wadudu.
“Ni wazi kwamba mabadiliko ya hali ya hewa tayari yanaleta hatari kubwa zaidi za kiafya kwa wafanyakazi. Ni muhimu kwamba tuzingatie maonyo haya.
“Mazingatio ya usalama na afya mahali pa kazi lazima yawe sehemu ya majibu yetu ya mabadiliko ya hali ya hewa, sera na vitendo.
“Kufanya kazi katika mazingira salama na yenye afya kunatambuliwa kama mojawapo ya kanuni na haki za kimsingi za ILO kazini.
“Lazima tutimize ahadi hiyo kuhusiana na mabadiliko ya hali ya hewa, kama ilivyo katika kila nyanja nyingine ya kazi,” alisema Manal Azzi, Kiongozi wa Timu ya OSH katika Shirika la Kazi Duniani (ILO).
Ripoti hiyo pia inachunguza majibu ya sasa ya nchi, ikiwa ni pamoja na kurekebisha au kuunda sheria mpya, kanuni na mwongozo.
Vilevile, kuboresha mikakati ya kukabiliana na hali ya hewa kama vile hatua za ufanisi wa nishati katika mazingira ya kazi.